5: Sollicitatiegesprek voorbereiden

Zorg ervoor dat je tijdens het gesprek je woordje klaar hebt. Een goede voorbereiding is dus essentieel. Een goede voorbereiding zorgt ook voor veel minder zenuwen. Een doorsnee sollicitatiegesprek duurt meestal zo’n half uur. Er zal in het begin meestal eerst wat over koetjes en kalfjes gepraat worden: ‘Kon u het gemakkelijk vinden? Wilt u misschien een kopje koffie?’. Vervolgens wordt in de regel dit patroon doorgelopen:

  • Je krijgt informatie over het bedrijf of de instelling.
  • Je CV wordt kort besproken.
  • Vragen over je geschiktheid voor de functie.
  • Je motivatie voor de functie en het bedrijf.
  • Vragen die jezelf nog hebt.
  • Afsluiting. Ze vertellen je hoe de sollicitatieprocedure verder verloopt.

Er zijn natuurlijk andere mogelijkheden. Bij het beantwoorden van deze vragen moet je aan het volgende denken:

  • Antwoord niet alleen met ja of nee. Beargumenteer je antwoord.
  • Wanneer je een vraag niet snapt moet je niet in paniek raken. Je kunt dan het beste een tegenvraag stellen. Bijvoorbeeld: ‘Kunt u mij dat uitleggen?’ of ‘Kunt u mij zeggen wat u hiermee bedoelt? ’Geef nooit antwoord op een vraag die je niet begrijpt.

Bereid je tenminste voor op de volgende vragen

  • Waarom hebt u naar deze functie gesolliciteerd?
  • Kom niet aan met een antwoord als: ‘Het leek me wel aardig’ of ‘Ik wil graag werken’ of nog erger ‘Het moest van mijn vader’. Probeer te laten overkomen dat je heel bewust deze baan wilt hebben. Je kunt bijvoorbeeld antwoorden dat je opleiding en ervaring bij de baan aansluiten, dat de werkzaamheden je erg aanspreken (bijvoorbeeld het werken in teamverband, organiseren, omgaan met mensen) of dat je voor de toekomst goede mogelijkheden ziet.
  • Wat zijn uw sterke kanten en wat zijn uw minder sterke kanten is een vraag die altijd gesteld wordt. Soms begin je er zelf al over zoals bij de eerste vraag. 
  • Waarom zouden wij voor u moeten kiezen? Of
  • Waarom denkt u dat u voor deze baan geschikt bent?
  • Veel mensen vinden het raar staan om iets positiefs over zichzelf te vertellen, omdat dat opschepperig zou staan. Je moet dat echter wel doen. Zorg ervoor dat je het antwoord op deze vraag in elk geval klaar hebt. Wanneer je niet zeker weet waarom je de aangewezen persoon bent voor de baan, hoe kun je dan verwachten dat de ander dat wel weet. In feite is deze vraag een open uitnodiging om je kwaliteiten nog eens naar voren te brengen. Je kunt bijvoorbeeld van jezelf zeggen dat je goed met mensen om kunt gaan of dat je praktisch ingesteld bent. Wat je precies zegt hangt af van de baan. Noem dus jouw kwaliteiten en vergelijk deze met die van je aanstaande werkgever.
  • Waarom wilt u voor deze organisatie werken?
  • Bereid je hierop voor door de internetsite van de organisatie te bekijken. Hier vind je vaak informatie over de visie en missie van het bedrijf. Je kunt opmaken of er een formele of informele sfeer hangt, hoe groot het bedrijf is, of het bedrijf meerdere vestigingen heeft of met welke producten het bedrijf zich bezighoudt en welke afdelingen en functies binnen het bedrijf aanwezig zijn. Wanneer je iemand kent die in het bedrijf werkt kun je hem of haar naar de werksfeer en dergelijke vragen.
  • Hebt u ervaring?
    Voor veel jongeren is dit een lastige en soms ook oneerlijke vraag. Hoe kom je nu aan ervaring wanneer je niet de kans krijgt om te gaan werken? Van de kant van de werkgever is het natuurlijk een heel logische vraag. Je mag echter vakantiewerk, vrijwilligerswerk en stages ook zien als werkervaring. Vertel daar dan het één en ander over.
  • Wat hield uw laatste functie in?
  • Wat wilt u gaan verdienen?
    Je hebt in ieder geval recht op het minimumloon. Probeer tijdens het sollicitatiegesprek zelf eerst te vragen wat er doorgaans voor het werk dat je te doen krijgt wordt betaald. Laat je niet van de wijs brengen door veel gestelde vraag: ‘Wat had u zelf gedacht?’ Laat de werkgever het antwoord geven.
  • Wat wilt u met dit werk bereiken? Wat zou u over 5 à 10 jaar willen doen?
    Je eventuele baas wil natuurlijk graag weten wat hij aan je heeft. Wanneer je zegt dat de baan voor jou een manier is om later bij een ander bedrijf een goede functie te kunnen krijgen, dan zal je toekomstige werkgever dat niet altijd op prijs stellen. Probeer van tevoren te bedenken wat je doel is.
  • Vertel eens iets over uzelf?
  • Heeft u andere sollicitaties lopen?
    Zeg iets als: “Nee, het gebeurt zelden dat een vacature exact aan mijn profiel voldoet”.
  • Waarom wilt u weg bij de huidige werkgever?
    Val je huidige werkgever nooit af en vertel zeker geen bedrijfsgeheimen.
  • Waarom bent u al zolang zonder werk?
    Deze vraag gaat natuurlijk lang niet altijd op, maar wanneer dat wel zo is, moet je toch een antwoord op deze vraag kunnen geven. Als werkloze schoolverlater kun je antwoorden dat er altijd maar om ervaring gevraagd wordt en je zodoende nergens aan de bak kunt komen. Werkgevers zullen dan op hun beurt misschien dan wel weer denken: ‘Waarom heb je daar dan niets aan gedaan door bijvoorbeeld cursussen te volgen?’ Ook daar moet je dan weer positief op kunnen reageren. Je ziet het, een sollicitatiegesprek kan heel moeilijk zijn.
  • Waarom hebt u uw opleiding niet afgemaakt?
    Ook eentje om even bij stil te staan.
  • Heeft u zelf nog vragen?
    Stel nu alle vragen die je nog over hebt en gebruik eventueel een papier waar je enkele dingen hebt opgeschreven. Je zou bijvoorbeeld kunnen vragen of jij je voorganger (als die er is) eens zou mogen vragen wat het werk nu precies inhoudt, je kunt vragen naar de opleidingsmogelijkheden binnen het bedrijf enzovoort.

Te allen tijde positief antwoorden

Voordelen van (te) oud zijn:

  • veel werkervaring (anders moet het bedrijf extra geld en tijd investeren)
  • levenservaring, mensenkennis, meer achtergrond en inzicht en daardoor meer inlevingsvermogen
  • begeleiding, steun, leiding kunnen geven aan jongere werknemers
  • door leeftijd betrouwbaar
  • meer verantwoordelijkheidsgevoel
  • bewuster kiezen voor bepaald werk, minder wispelturig
  • meer relevante studies

Voordelen van (te) jong zijn:

  • jonge, frisse ideeën hebben
  • motivatie, enthousiasme
  • flexibel, kneedbaar
  • goedkoper
  • studie recentelijk afgerond en daardoor goed up-to-date
  • mensen die er langer werken, zijn ook een keer zonder ervaring begonnen

Voordelen van (te) lang eruit zijn:

  • omgeschoold zijn of bereid zijn omscholing te doen
  • in de tussentijd niet stilgezeten (het vakgebied bijgehouden via boeken, cursussen)
  • werkritme, is nog aanwezig, weet wat werken betekent
  • direct inzetbaar
  • veel energie hebben
  • genoeg tijd gehad om keuze te overdenken
  • grote motivatie om aan de slag te gaan

Antwoorden op: Erg wisselende achtergrond

  • ga uitdagingen niet uit de weg
  • ben breed geïnteresseerd/ inzetbaar
  • ben ondernemend, leergierig, bereid om nieuwe dingen aan te pakken
  • wil me niet al te veel inperken
  • er wordt tegenwoordig steeds meer met korte contracten gewerkt

Antwoorden op: Waarom nog steeds niet aan het werk

  • de vraag naar werk is groter dan het aanbod, daarom is het moeilijk om er tussen te komen
  • ik zit niet stil, ik heb op dit moment veel ijzers in het vuur liggen

Antwoorden op: Onvoldoende/ geen opleiding

  • geen diploma, maar wel relevante werkervaring of deelcertificaten
  • heb wel stage gelopen
  • van plan of bereid studie te volgen

Presentatie

Kleding

Kleren maken de man……nog steeds. Wanneer je over- of underdressed op je sollicitatiegesprek verschijnt, toon je aan dat je niet in de bedrijfsfilosofie past. Denk dus niet: ik trek mijn beste pak aan, maar denk evenmin: ik trek mijn schoonste spijkerbroek aan. Je presentatie moet vlekkeloos zijn. In dit stadium heb je maar één wapen nodig: de telefoon. Bel naar het bedrijf en vraag wat in de betreffende functie (of desnoods binnen het betreffende bedrijf) de kledingcode (dresscode) is.

Mannen moeten op de boord van het overhemd letten. Geen rafelige randen dus. Een dasspeld is uit den boze, te burgerlijk. Het gezicht moet goed verzorgd zijn. Een baardje mag, mits het goed is bijgehouden. In het haar mag geen roos zitten en het liefst ziet je toekomstige baas het kort geknipt. Geen overmatig aftershave gebruik. Gepoetste schoenen.

Voor vrouwen geldt: bescheidenheid siert de mens. Je mag best laten zien dat je vrouw bent, maar doe rustig aan met make-up, sieraden en decolleté. Haar niet los laten hangen, maar opsteken. Het liefst zien ze je verschijnen in een mantelpakje, maar een broekpak mag ook. Draag in ieder geval geen leggings en stretchbroeken.

Verder zijn kleuren belangrijk. Over het algemeen geldt: licht gekleurde kleding bij licht haar en donkere kleding bij donker haar. Je kunt eventueel naar een kleurconsulent gaan die uitstekend weet te vertellen welke kleuren je het beste staan en welke stof je het beste kunt gebruiken. Sommigen weten je zelfs zinvolle tips over je kapsel te geven.

Lichaamstaal

Lichaamstaal zegt vaak meer dan woorden. Eén van de eerste dingen die je potentiële baas van jou ziet is je gezicht. Let er dus op dat je glimlacht wanneer jullie elkaar begroeten. Dit geeft een positieve indruk. De manier waarop de 44 spieren in het gezicht zich spannen en ontspannen, bepaalt in hoge mate de non-verbale boodschap. Maar voor de non-verbale boodschap is je gehele lichaamshouding belangrijk, je handdruk, de manier waarop je in je stoel zit en hoe je je armen en handen beweegt. Kijk eens op http://www.icunl.com/learn/ voor tips.